Voedselveiligheidscultuur
Voldoen aan voedselveiligheidscultuur eisen: Hoe doe je dat?
Een artikel waarin wordt uitgelegd wat de definitie van voedselveiligheidscultuur is volgens GFSI en hoe deze in BRC Global Standards, IFS en FSSC 22000 moet worden toegepast.
Definitie voedselveiligheidscultuur GFSI
GFSI, het Global Food Safety Initiative, heeft in april 2018 een position paper uitgebracht over food safety culture. Hierin definiëren zij voedselveiligheidscultuur als:
“Gedeelde waarden, overtuigingen en normen die van invloed zijn op de mindset en het gedrag ten aanzien van voedselveiligheid, in, om en door alle lagen van een organisatie heen.”
Om deze definitie goed uit te leggen worden alle onderdelen ervan hierna toegelicht.
De gedeelde waarden, overtuigingen en normen
Elke medewerker die in een organisatie actief wordt heeft zijn eigen waarden, overtuigingen en normen eerder in zijn/ haar leven ontwikkeld. Vanaf het moment dat we op de wereld komen, wordt of is dit bij ieder van ons voortdurend in beweging.
Het leidt tot gedrag, wat voor deze individuele medewerkers als normaal wordt gezien. Wanneer medewerkers samenkomen in een organisatie, dan ontstaan gedeelde waarden, overtuigingen en normen. Deze komen voort uit de communicatie die er bestaat in groepen/ teams. Nieuwe medewerkers nemen de ongeschreven en onuitgesproken normen en waarden over van de groep waarin ze terecht komen. Komt afwijking van de regels regelmatig voor en er wordt daarop niet gecorrigeerd, dan volgt de nieuwe medewerker dit verkeerde gedrag, want het lijkt voor hem/ haar de norm te zijn.
Organisaties kunnen hier bijvoorbeeld bij indiensttreding van nieuwe medewerkers op inspelen door bijvoorbeeld huisregels op te stellen, een introductietraining aan te beiden, of de nieuwe medewerker te koppelen aan een buddy. Op die manier probeert de organisatie een positieve invloed uit te oefenen op de mindset en het gedrag van de medewerker.
Invloed op mindset en het gedrag
In een werkomgeving worden medewerkers dus beïnvloed door andere medewerkers, de groep, de afdeling, hun rol en positie, werkzekerheid, formele en informele autoriteit en hun eigen gewoonten en bewustzijn en natuurlijk ook door gebeurtenissen.
In de volgende tekening wordt de mindset gevormd door een gebeurtenis die leidt tot een gedachte en een gevoel, waarna op basis van deze gevormde mindset vervolgens weer gedrag ontstaat met de daarbij behorende gevolgen.
Zo kun je in het ijsberg model goed zien dat gedrag een zichtbaar onderdeel is van onze cultuur en de mindset een onzichtbaar onderdeel. Ook de eerder genoemde normen, waarden en overtuigingen zijn hierin opgenomen.
Als je wilt weten wat de huidige status van de voedselveiligheidscultuur is, dan kun je dat afleiden uit zichtbaar gedrag. , Je kunt medewerkers ook vragen hun onzichtbare mindset te delen, voor zover dat tenminste mogelijk is. Je bent je namelijk vermoedelijk niet volledig bewust van je mindset.
Voedselveiligheid
‘Voedsel is veilig als zich met betrekking tot dit voedsel geen onaanvaardbare microbiologische, chemische of fysische risico’s voor de mens voordoen’. Deze omschrijving vormt de basis van de wet- en regelgeving over voedselveiligheid en is de definitie zoals door NVWA wordt gehanteerd.
In de Codex Alimentarius van het WHO is voedselveiligheid als volgt omschreven:
De zekerheid dat voedsel de consument geen schade aan gezondheid toebrengt, wanneer het wordt bereid en/of gegeten volgens het beoogde gebruik.
In alle lagen van een organisatie
Een voedselveiligheidscultuur is voor iedere betrokken afdeling anders, het is maatwerk. In een organisatie zal voor elke medewerker en elke afdeling duidelijk vastgesteld moeten zijn wat de verwachtingen zijn voor de medewerker / de afdeling, als het gaat om voedselveiligheid.
Door alle lagen van een organisatie heen
Medewerkers en afdelingen dienen niet solistisch te werk te gaan, als het gaat om voedselveiligheid. Zij dienen samen te werken. Alleen gezamenlijk kunnen voedselveilige producten worden gerealiseerd.
Ook is er vaak sprake van afdeling overschrijdende diensten, ter ondersteuning van de operationele afdelingen of medewerkers. Een technische dienst is hier een goed voorbeeld, maar ook de medewerker die een klacht afhandelt en ook het management dient natuurlijk een rol te hebben in het realiseren van voedselveiligheid.
Om alle lagen van een organisatie
Voedselveiligheidscultuur gaat natuurlijk verder dan alleen de eigen organisatie. Leveranciers bijvoorbeeld, of andere belanghebbenden, hebben hier ook invloed op. Het is dus belangrijk hen ook in de goede richting te bewegen voor optimale kwaliteit en voedselveiligheid.
De food kwaliteitsstandaarden en voedselveiligheidscultuur
In 2018 bracht het GFSI een position paper uit. Hierin staat uitgebreid beschreven wat de standpunten zijn van het GFSI ten aanzien van voedselveiligheidscultuur. Ook wordt al richting gegeven hoe deze standpunten zouden kunnen worden toegepast. Hiervoor zijn op enkele onderwerpen guiding questions geformuleerd.
Benchmarking requirements
De food kwaliteitsstandaarden die zijn erkend door het GFSI dienen te voldoen aan de benchmarking requirements van het GFSI die in 2020 zijn uitgebracht. Ook food safety culture is hierin opgenomen. Volgens de benchmarking requirements, dient elke aangesloten norm tenminste het volgende op te nemen ten aanzien van voedselveiligheidscultuur:
Er moet bewijs worden geleverd van het commitment van het senior management om het voedselveiligheidsmanagementsysteem op te zetten, te implementeren, te onderhouden en continu te verbeteren. Dit omvat elementen van de voedselveiligheidscultuur, die ten minste bestaan uit:
- Communicatie
- Training
- Feedback van medewerkers
- Prestatiemetingen over voedselveiligheid gerelateerde activiteiten
Hoe is voedselveiligheidscultuur in de kwaliteitsnormen opgenomen?
BRC Global Standards Food Safety 8, FSSC 22000 5.1 en IFS Food 7 hebben de eisen van het GFSI op hun eigen manier geïmplementeerd in hun standaard. Ook de andere normen die deze standaarden voeren hebben voedselveiligheidscultuur als normeis opgenomen. Vaak wordt het dan ook productveiligheidscultuur genoemd.
BRCGS Food Safety 8
Er is een aparte clausule opgenomen:
Het senior management van de vestiging zal een duidelijk plan definiëren en onderhouden voor de ontwikkeling en onderhoud van
verbetering van een voedselveiligheids- en kwaliteitscultuur. Dit omvat:
- gedefinieerde activiteiten waarbij alle onderdelen van de vestiging betrokken zijn die een impact hebben op de productveiligheid
- een plan van aanpak waarin wordt aangegeven hoe de activiteiten worden uitgevoerd en gemeten, en de beoogde tijdschema's
- een beoordeling van de effectiviteit van voltooide activiteiten.
BRC GS heeft in haar interpretatiedocument een toelichting opgenomen hoe de normeis zou moeten worden toegepast.
BRC zal in augustus van 2022 een nieuwe versie uitbrengen, met uitgebreidere eisen t.a.v. voedselveiligheidscultuur. Verderop in dit artikel lees je er meer over.
FSSC 22000 5.1
Cultuur is al geïntegreerd in de verschillende normelementen van ISO 22000.
Er is een guidance document opgesteld over hoe GFSI voedselveiligheidscultuur eisen kunnen worden toegepast.
In deze guidance zijn de guiding questions beantwoord met de normelementen uit ISO 22000 waarin deze vragen worden beantwoord.
De guidance questions richten zich op de onderdelen:
- Communicatie
- Training
- Feedback van medewerkers
- Prestatiemetingen van aan voedselveiligheid verbonden activiteiten
Steeds wordt aangeduid in welke clausule dat al is opgenomen.
Vervolgens staat er ook vermeld hoe het kan worden getoetst.
Op de volgende plek kun je zelf het Engelse document downloaden:
Wij hebben het document voor je vertaald. Neem contact op. We delen graag een gratis exemplaar met je!
IFS Food 7
In requirement beleid is voedselveiligheidscultuur als verplicht element opgenomen:
Het senior management ontwikkelt, implementeert en onderhoudt een bedrijfsbeleid, dat in ieder geval omvat:
- voedselveiligheid en productkwaliteit
- klantgerichtheid
- voedselveiligheids-cultuur.
Dit bedrijfsbeleid wordt aan alle medewerkers gecommuniceerd en wordt opgesplitst in:
specifieke doelstellingen voor de betrokken afdelingen.
Ook is food safety culture een verplicht onderdeel van de management review.
De GFSI definitie van voedselveiligheidscultuur is in de IFS Food 7 standaard opgenomen.
IFS heeft een handzame gids uitgebracht om de standaard beter uit te kunnen leggen aan de medewerkers op de werkvloer. De ondertitel van deze gids is:
IFS Food 7 gids voor alle werknemers, bedoeld ter verhoging van het bewustzijn en ter bevordering van de voedselveiligheidscultuur en de eigen verantwoordelijkheid.
Toekomst
Kenmerkend aan de huidige eisen met betrekking tot voedselveiligheidscultuur is dat ze wel verplichte onderwerp gebieden hebben opgenomen, maar daar geen kwantificeerbare eisen aan hebben gehangen. Deze invulling dienen bedrijven er zelf aan te geven. BRC Global Standards heeft inmiddels een Draft (nog niet definitieve) versie uitgebracht voor de BRCGS Food Safety 9 standaard. Kenmerkend voor BRC Global Standards is dat zij in hun normeis nog wat specifieker zijn dan de GFSI benchmarking requirements.
BRCGS Food Safety 9 Draft
BRCGS Food Safety 9 wordt in augustus 2022 gepubliceerd en audits worden vanaf 1 februari 2023 volgens versie 9 afgenomen. Er is momenteel al een draft (nog niet definitieve) versie uit waarin ook weer voedselveiligheidscultuur is opgenomen. De draft versie is hierna weergegeven. De uitbreidingen zijn cursief en vet weergegeven.
Het senior management van de vestiging dient een duidelijk plan vast te stellen en bij te houden voor de ontwikkeling en voortdurende verbetering van een voedselveiligheids- en kwaliteitscultuur. In het plan dient ook het noodzakelijke gedrag te zijn opgenomen, wat nodig is om de beoogde positieve cultuurverandering te realiseren.
Dit omvat:
- Gedefinieerde activiteiten waarbij alle afdelingen van de vestiging betrokken zijn die een impact hebben op de productveiligheid. Deze activiteiten zijn minimaal ontworpen rond:
- Duidelijke en open communicatie over productveiligheid
- Training
- Feedback van medewerkers
- Gedragsveranderingen die nodig zijn om de productveiligheidsprocessen te verbeteren
- Prestatiemeting op productveiligheid, authenticiteit, wettelijkheid en kwaliteit gerelateerde activiteiten
- Een actieplan waarin wordt aangegeven hoe de activiteiten zullen worden ondernomen en gemeten, en de beoogde tijdschema’s
- Een evaluatie van de effectiviteit van afgeronde activiteiten.
Het plan wordt ten minste jaarlijks herzien en bijgewerkt.
QUALITY WORKFLOW®
Het Quality Workflow® programma is volledig gericht op voedselveiligheidscultuur. Alle bouwstenen geven daarbij een oplossing voor 1 of meer van de verplichte elementen uit de GFSI standaarden. Bijvoorbeeld voor het verzamelen van feedback van uw medewerkers, waar onze losse bouwsteen Survey uitermate geschikt voor is. Ben je ook nieuwsgierig naar de andere Quality Workflow® bouwstenen? Neem dan snel contact met ons op voor een kop koffie en een goed gesprek.